- PARTİNİN ADI, MERKEZİ VE AMAÇLARI
- Partinin adı Kıbrıs Sosyalist Partisi, kısa adı KSP’dir.
- Partinin merkezi Lefkoşa-Kıbrıs’tadır.
- Partinin amacı sömürüsüz ve baskısız bir Kıbrıs ve dünya yaratmaktır.
II. PARTİ ÜYELİĞİ
Yürürlükteki mevzuat uyarınca siyasal partilere üye olması yasaklanmamış, Kıbrıs Sosyalist Partisi’nin tüzük, program ve ilkelerini kabul eden, partinin herhangi bir biriminde aktif olarak çalışan ve üyelik aidatını düzenli olarak vermeyi kabul eden her kişi üye olabilir.
Üyelik başvuruları bireysel olarak yapılır, grup halinde üyelik için başvuru yapılamaz.
Partiye üye olmak isteyen kişi, üyelik müracaat formu doldurur ve bu form iki parti üyesi tarafından, üyeliğin tavsiyesi anlamında imzalanır. Üyelik müracaat formu, üye olmak isteyen kişi tarafından doğrudan Merkez Komitesi’ne veya Merkez Komitesi’ne iletilmek üzere, üyelik talebinde bulunan yurttaşın ikamet ettiği veya çalıştığı yer esasına göre bağlı bulunacağı Bölge Komitesi’ne, Mahalli Komite’ye veya Birim Komitesi’ne de sunulabilir.
Üyelikler Merkez Komitesi tarafından kabul veya reddedilir.
Üyenin Siyasal Partiler Yasası ve bu Tüzük hükümlerine göre gereken nitelikleri kaybettiği anlaşılırsa, Merkez komitesi kararı olarak kayıtlı bulunduğu komite aracılığıyla veya doğrudan Merkez Komitesi tarafından durum kendisine yazılı olarak bildirilir ve 15 gün içinde yazılı savunmasını yapması istenir. Üyenin Yasa ve Tüzük uyarınca gereken nitelikleri kaybettiğinin kesinlik kazanması halinde, hale göre, ilgili Komite’nin önerisi veya doğrudan Merkez Komitesi’nin kararı ile üyeliği Parti kayıtlarından silinir.
Parti üyelerinin hakları ve ödevleri;
a)Üyelik aidatını ödemek.
b) Partinin yetkili organlarının karar ve talimatlarına uymak.
c)Partinin program ve görüşlerini her fırsattan yararlanarak yaymak, Parti temel amaç ve ilkelerini savunmak ve benimsetmeye çalışmak.
ç) Konumu ne olursa olsun her parti üyesini, parti toplantılarında, konferans, kongreler ve parti komitelerinin toplantılarında eleştirmek.
d) Kendi etkinliklerinin ve görevlerinin görüşüleceği tüm parti, büro ve komite toplantılarında ilgili organın talebi durumunda şahsen hazır bulunmak, üyesi oldukları Parti organlarının toplantılarına ve çalışmalarına katılmak ve kendilerine verilen görevleri zamanında yerine getirmek.
e)Genel veya bölgesel toplumsal sorunlarla ilgilenmek ve parti yetkili organlarına bilgi aktarıp çözüm önerileri üretmek ve parti organlarını düşünce ve önerilerinden yararlandırmak.
f)Partinin başarısını hedefleyen her türlü çalışmayı Parti Tüzük ve Programı çerçevesinde yapmak.
g) Parti organları için seçmek veya seçilmek.
ğ) Partinin politikaları, etkinlikleri ile ilgili sorunları parti toplantılarında, konferanslarda, kongrelerde, parti komitelerinin toplantılarında, parti basınında özgürce tartışmak, karar tasarıları önermek, ilgili parti örgütü karar alıncaya kadar düşüncelerini özgürce ifade etmek ve savunmak.
h) Merkez Komitesi (MK) dahil partinin her organına herhangi bir konuda beyanda bulunmak, görüş belirtmek, sorular sormak ve yanıt talep etmek.
III. PARTİ YAYINLARI
Parti, bu Tüzük ve Programında belirtilen amaç ve ilkelerini, ülke ve dünya sorunları ile ilgili görüşlerini ve çözüm önerilerini yaymak, üyeler ve halk ile iletişimini, yaptığı ve yapacağı icraatların halka duyurulmasını sağlamak üzere, gazete, dergi, kitap, broşür, fotoğraf, film ve benzeri her türlü iletişim araçları ile yayında bulunmak, seminer, konferans ve toplantılar yapmak için “Parti Yayınları” adı altında bir birim oluşturabilir ve bu birimi, Merkez Komitesi’nin seçeceği ve denetleyeceği Parti Yayın Kurulu yönetir. Böyle bir birimin kurulması, Parti yayınlarının yönetimi ve işleyişi, basın ve yayın faaliyetleri ile ilgili kararlar Merkez Komitesi tarafından verilir ve Parti Yayın Kurulu eliyle yürütülür.
IV. PARTİ YAPISI
Kıbrıs Sosyalist Partisi demokratik merkeziyetçilik ilkesi üzerine kurulur ve partinin yapısal oluşumu aşağıdaki gibidir :
a) Bütün ülke için: Parti Kongresi – Merkez Komitesi (MK)
b) Bölgeler için: Bölge Kongresi – Bölge Komitesi
c) Kasaba, köy, mahalle, sokak, toplu binalar gibi küçük yerleşim yerleri için:
Kitle Toplantısı – Mahalli Komite
ç) Fabrikalar, iş yerleri, atölyeler, dükkanlar, maden ocakları ve benzeri yerler için: Birim Toplantısı – Birim Komitesi
Partinin yukarıdaki yapısal oluşumları, parti genişlediği ölçüde hayata geçirilir. Merkez Komitesi gerekli gördüğü yerlerde yeni yapısal oluşumların hayata geçirilmesini onaylar. Ancak bu yapısal değişiklikler son şeklini Parti Kongresi’nde alır.
Parti örgütünün en yetkili organları : Bütün ülke için Parti Kongresi; bölgeler için Bölge Kongresi; kasaba, köy, mahalle gibi küçük yerleşim yerleri için Kitle Toplantısı; fabrikalar, iş yerleri, toplu binalar, sokaklar ve benzeri yerler için Birim Toplantısı’dır.
Kitle ve birim toplantılarında veya Parti ve bölge kongrelerinde, iki toplantı arasında örgütün günlük işlerini uygulayacak ve gerekli kararları alacak olan yetkili organ ve/veya organların seçimi yapılır.
Parti organları, örgütlenme, propaganda, sendikalar, kadınlar, gençler ve benzeri konularda parti amaçlarını gerçekleştirmek ve özel parti görevlerini uygulamak amacıyla özel komiteler ve/veya çalışma kolları kurabilir. Bu komiteler ve/veya çalışma kolları ilgili parti örgütüne bağımlıdır ve onun direktifleri doğrultusunda çalışmalarını yürütür.
Tüm parti organlarına ilişkin temel ilkeler :
a) En küçüğünden en büyüğüne kadar tüm parti organları, parti üyeleri tarafından kitle veya birim toplantılarında veya kongrelerde yapılan seçimlerle belirlenir. Bu, Tüzükte veya Siyasal Partiler Yasası’nda başka türlü gerektirmediği durumlarda, seçimlerin kapalı veya açık oylama ile yapılması, ilgili toplantıda veya kongrede hazır bulunan üyelerin salt çoğunluğu ile kararlaştırılır.
b) Bu Tüzükte veya Siyasal Partiler Yasası’nda başka türlü gerektirmediği durumlarda, Parti örgütlerinde veya organlarında toplantı nisabı üyelerin salt çoğunluğu, yapılacak seçimlerde ve alınacak kararlarda ise toplantıda hazır bulunan üyelerin salt çoğunluğudur.
c) Parti organları, üyelere düzenli rapor vermekle yükümlüdür.
ç) Üst parti organları kararları, ast parti organları tarafından kesin olarak tanınır. Parti organları arasında sıkı parti disiplini geçerlidir ve üst parti organlarının kararları tümüyle hemen uygulanır. Parti sorunları, ilgili parti organı tarafından sorunun kararlaştırılmasına kadar, parti üyeleri arasında tartışılabilir. Kararlar alınana kadar, sınırsız ifade ve eleştiri özgürlüğü geçerlidir. Bir karar alındığında, üyelerin bir kısmı veya bazı bölgesel örgütler, bu kararla aynı fikirde olmasalar bile, kararı kesinlikle uygularlar. Azınlığın, çoğunluğa tabi olması yürürlüktedir.
Üst parti organlarının, özel şartlarda, yeni üyelik durumlarında olduğu gibi, alt parti organlarının oluşturulmasına karar verme yetkisi vardır.
Parti örgütleri, yerel sorunlar konularında, Parti kararları çerçevesinde, özerktirler.
V. BİRİM
A. İŞ YERİ BİRİMLERİ
Birim, partinin işçi ve yoksul köylülerle bağ kurmasını sağlayan organdır. Birimin fonksiyonu, partili olmayan, çalışan emekçi kitleler arasında, sistemli sosyalist propaganda yoluyla partinin gayelerine ulaşmaya çalışmak, yeni üyeler kazanmak, parti siyasetini yaymak, işyerlerindeki parti üyeleri ve işçiler arasında kültürel çalışmalar ve eğitim çalışmalarını yönetmek, yılmadan, sürekli olarak işyerlerindeki tüm resmi pozisyonları kazanmaya uğraşmak, işçilerin tüm endüstriyel anlaşmazlıklar ve talepleriyle ilgilenmek, onlara devrimci sınıf mücadelesinin esaslarını açıklamak, inatçı ve kararlı çalışma yoluyla işçilerin bütün mücadelelerinde önderliği ele geçirmektir.
İş yeri birimin temel faaliyet alanı, fabrikalar, iş yerleri, maden ocakları, atölyeler ve benzeri yerler olup, bunlardan belli birine dahil olan en az üç parti üyesinin, Merkez Komitesi’ne başvurusu ve Merkez Komitesi’nin onayı ile iş yeri birimleri kurulur.
Birim üyeleri, en az ayda bir kez biraraya gelerek birim toplantısı yapar. Birim toplantıları, tüm birim üyelerine ve diğer parti üyelerine açıktır. Ancak kararların alınmasında ve seçimlerin yapılmasında sadece birim üyelerinin oy hakkı vardır.
Bir veya iki parti üyesi olan iş yerlerindeki üyeler, en yakın iş yeri birimine bağlanabilirler. İş yerlerinde ve/veya ilgili maddede sayılan yerlerde çalışmayan parti üyeleri de ilke olarak iş yeri birimlerine bağlanabilir veya oluşturulacak mahalli birimlere dahil olabilir.
İş yeri birimi en az üç üyeden oluşur. Üye sayısının beşi geçmesi halinde, çalışmalarını Merkez Komitesi ile istişare halinde yürütecek olan bir Birim Komitesi oluşturulur. Birim Komitesi’nin seçilme usulüne ve çalışma yöntemine, birim üyelerinin en az yarısından bir fazlasının katılacağı bir birim toplantısında karar verilir ve seçim yapılır. Birim Komitesi, birimin çalışmalarından, birim toplantılarının düzenli yapılmasından, diğer birimlerle, Bölge Komiteleri ve Merkez Komitesi ile ilişkilerden sorumludur.
B. MAHALLİ BİRİMLER
İş yeri birimi oluşturulması mümkün olmayan ve herhangi bir iş yerinde çalışmayan dolayısıyla da bir iş yeri birimine katılamayacak üyeler Mahalle Birimleri oluştururlar.
Mahalli birimin temel faaliyet alanı, kasaba, köy, mahalle, sokak, toplu binalar gibi küçük yerleşim yerleri olup, bunlardan belli birine dahil olan en az üç parti üyesinin, Merkez Komitesi’ne başvurusu ve Merkez Komitesi’nin onayı ile mahalli birimler kurulur.
Mahalli birim üyeleri, en az ayda bir kez kitle toplantıları yapar. Kitle toplantıları tüm mahalli birim üyelerine ve diğer parti üyelerine açıktır. Ancak kararların alınmasında ve seçimlerin yapılmasında sadece mahalli birim üyelerinin oy hakkı vardır.
Merkez Komitesi, gerekli gördüğü hallerde, yeni mahalli birimlerin kurulması yerine, Parti üyelerinin yakındaki iş yeri birimlerine veya mevcut mahalli birimlere katılmasını öngörebilir.
Mahalli birim en az üç üyeden oluşur. Üye sayısının beşi geçmesi halinde, çalışmalarını Merkez Komitesi ile istişare halinde yürütecek olan bir Mahalli Komite oluşturulur. Mahali Komite’nin seçilme usulüne ve çalışma yöntemine, birim üyelerinin en az yarısından bir fazlasının katılacağı bir kitle toplantısında karar verilir ve seçim yapılır. Mahalli Komite, birimin çalışmalarından, kitle toplantılarının düzenli yapılmasından, diğer birimlerle, Bölge Komiteleri ve Merkez Komitesi ile ilişkilerden sorumludur.
VI. BÖLGE ÖRGÜTÜ
Her ilçe bir bölge olarak tanımlanır. Parti, bölge alanı içerisindeki çalışmalarını, Bölge Kongresi, Bölge Komitesi ve Bölge Konferansı eliyle yürütür.
Bölge Kongresi :
a) Partinin bölge alanı içinde en yetkili organı bölge kongresidir. İlgili bölgede ikamet eden veya çalışan veya ilgili bölge dahilindeki birimlere üye olan tüm parti üyeleri bölge kongresinin doğal üyesidir.
b) Bölge kongresinin olağan olarak toplanması, yılda bir kez, bölge komitesinin gündem de belirterek yapacağı çağrı üzerine olur. Kongrenin olağanüstü toplantıya çağrılması ise, bölge komitesince yapılabileceği gibi, bölge kongresi üyelerinin en az üçte birinin yazılı istemiyle de yapılabilir. Olağanüstü toplantı çağrılarında da gündem belirtilir.
c) Kongrenin toplantı nisabı, üyelerin salt çoğunluğu; karar nisabı da, kongrede başka türlü karar alınmadıkça toplantıya katılan üyelerin salt çoğunluğudur. Olağan veya olağanüstü kongre toplantılarında, toplantı nisabı sağlanamazsa, bölge kongresi, başka bir çağrıya gerek olmaksızın bir hafta sonra aynı gündemle ve nisap aranmadan toplanır.
ç) Kongre, bölge komitesini seçer, bölge komitesinin raporlarını inceler ve onaylar.
d) Bölge kongresi, görevi, bölgenin tüm mali ve yürütme işlerini ve ilgili kazadaki parti yatırımlarını kontrol etmek olan denetim komisyonunu seçer. Denetim komisyonunun üye sayısı, çalışma yöntemi ve seçilme usulü bölge kongresince belirlenir.
Bölge Komitesi :
a) Bölge komitesi, bölge kongresince 1 yıllık süre için seçilecek olan en az üç üyeden oluşur. Kongre, komitenin üye sayısının çoğaltılması yönünde salt çoğunlukla karar alabilir. Komite, çalışma ve karar alma yöntemlerini, demokratik ilkelere aykırı düşmemek şartıyla kendisi belirler.
b) Bölge komitesi, Merkez Komitesi’nin kararlarını uygular ve bölgedeki bütün parti çalışmalarına önderlik eder, tüm bölgesel çalışmalardan ve birim komiteleriyle ilişkilerden sorumludur.
c) Komite, bölge konferansını, gündem de saptayarak en az üç ayda bir toplantıya çağırır.
ç) Bölge komitesi, Merkez Komitesi ile ilişkileri yürüten, bir bölge sekreteri seçer.
d) Bölge komitesi, Merkez Komitesi ile istişare halinde, örgütlenme, ajitasyon, propaganda, işçi sendikaları, köylüler arasında çalışma, kadınlar, gençler ve benzeri görevler ile ilgili özel organlar oluşturmakla yükümlüdür. Bu organlar, ilke olarak bölge komitesinin bir üyesinin sorumluluğunda çalışır ve görevlerini bölge komitesinin direktifleri doğrultusunda yürütür.
e) Bölge komitesi, yazılı rapor vermekle yükümlü olduğu bölge konferansına ve bölge kongresine ayrıca Merkez Komitesi’ne karşı, yaptığı çalışmalardan sorumludur.
Bölge Konferansı :
Bölge konferansı, bölge komitesinin çağrısı ile en az üç ayda bir tüm bölge üyelerinin katılımı ile toplanır. Bölge örgütü içindeki sorunları ele alır ve karara bağlar.
VII. PARTİ KONFERANSI
Parti konferansı ilke olarak yılda bir defa Merkez Komitesi’nin çağrısı ve belirlediği gündem ile toplanır ve partinin önündeki sorunları görüşerek karara bağlar. Konferansta herkes bireysel olarak kendini temsil eder.
Parti konferans kararları Merkez Komitesi tarafından onaylandıktan sonra hayata geçirilir.
VIII. PARTİ KONGRESİ
Partinin genel kongresi Parti Kongresi olup, partinin en yüksek organıdır ve bütün Parti üyeleri Parti Kongresi’nin doğal üyeleridir. Partinin en yüksek organı olan Parti Kongresi’nde ve tüm karar alma mekanizmalarında üyelerin kişisel katılımı ve doğrudan demokrasi uygulanır.
Parti Kongresi’nin olağan toplantıları Merkez Komitesi’nin çağrısı üzerine en geç iki yılda bir yapılır. Olağanüstü kongre ise, Merkez Komitesi’nin veya bir önceki kongrede temsil edilen toplam üye sayısının en az yarısının yazılı istemi ve belirlediği gündem ile çağrılabilir.
Gerek olağan gerekse olağanüstü kongre çağrılarında, gündem, yer ve saat belirtilir ve hale göre çağrıyı yapan Merkez Komitesi veya üyelerin yarısının imzası bulunur. Çağrılar, toplantı tarihinden en az on gün önce ve en az bir günlük gazetede ilan edilir. Parti merkezinde ve varsa bölge örgütlerinin binalarında ilan tahtasına asılmak suretiyle de üyelere duyurulur.
Olağan Parti Kongresi’nin gündemini Merkez Komitesi saptar ancak toplantıda hazır bulunan üyelerin onda biri tarafından talep edilen hususlar da gündeme eklenir. Olağanüstü kongrenin gündemi ise toplantıyı talep edenlerce belirlenir ve olağanüstü toplantılarda gündeme başka konular ilave edilemez.
Parti Kongresi’nin toplantı yeter sayısı, üye tam sayısının salt çoğunluğudur. İlk çağrı üzerine toplantı yeter sayısı bulunamadığı takdirde, toplantı tarihinden itibaren on beş gün içinde yapılacak ikinci çağrı üzerine yapılacak ikinci toplantıda nisap aranmaz.
Parti Kongresi’nin karar yeter sayısı, Siyasal Partiler Yasası’nda ve bu tüzükte daha büyük bir sayı gösterilmediği hallerde, hazır bulunan üyelerin salt çoğunluğudur. Nisap aranmayan kongrede karar alabilmek için kongrede hazır bulunanların salt çoğunluğunun oyu gerekir.
Kongre, sadece o toplantı için, açık oylamayla seçilen bir Sekreter ile iki yazmandan oluşan Sekreterlik Divanı tarafından yönetilir. Sekreterlik Divanı’nın oluşumundan sonra Parti Genel Sekreteri’ne söz verilir ve ardından gündem maddeleri, kongrece aksi kararlaştırılmamışsa, gündemdeki sıraya göre görüşülür. Ancak kongreye sunulan raporlar görüşülüp karara bağlanmadan seçimlere geçilemez.
Toplantıda söz isteyen üyelere Sekreterlik Divanı’nca sırayla söz verilir. Söz alanlar, gündem ve konu dışına çıkarlarsa Sekreterlik Divan’ı tarafından konuya dönmeye davet edilirler, ısrarları halinde ise konuşmalarına izin verilmez. Görüşmeler sırasında toplantı düzenini bozanlar, Sekreterlik Divanı’nca uyarılır, tekerrürü halinde toplantı salonundan çıkarılır.
Kongrenin kararları tüm üyeleri ve organları bağlar. Kongre tutanakları, alınan kararlar ve diğer bütün belgeler Kongre Sekreterlik Divanı tarafından imzalanarak yeni seçilen Merkez Komitesi’ne teslim edilir. Kararlar, Parti merkezinde ve varsa bölge örgütlerinin binalarında ilan tahtasına asılmak suretiyle üyelere duyurulur.
Parti Kongresi, gündemindeki konularla ilgili olarak çalışmalar yapmak, raporlar hazırlamak üzere gerekli gördüğü komisyonları oluşturabilir.
Parti Kongresi’nin görevleri ve yetkileri :
a)Merkez Komitesi ve Merkez Denetleme Komisyonu’nu gizli oyla seçer,
b)Merkez Komitesi ve Denetleme Komisyonu’nun raporlarını alır,
c) Partinin kesin hesabını kabul veya ret eder,
ç) Merkez Komitesi’ni aklar,
d) Parti tüzük ve programını kabul eder veya değiştirir,
e) Tüm siyasal, taktiki, örgütsel sorunlar hakkında kararlar alır,
f) Toplumu veya Devleti ilgilendiren konularda, kamu faaliyetleri ve parti politikaları hakkında temenni kararları veya bağlayıcı kararlar verir,
g) Siyasal Partiler Yasası’nda veya bu Tüzüğün diğer maddelerinde belirtilen görevleri yapar, yetkileri kullanır,
ğ) Gerektiğinde, Partinin dağıtılmasına veya başka bir parti ile birleşmesine, hukuki varlığının sona ermesine ve partinin mallarının tasfiyesine ilişkin karar verir.
Partinin tüzük ve programında değişiklik yapılması veya toplum veya devlet düzenini, kamu faaliyetlerini ve parti politikasını ilgilendiren konularda karar alınmasına ilişkin önerilerin, Genel Sekreter veya Merkez Komitesi veya Parti Kongresi üyelerinin en az yirmide biri tarafından yapılmış olması gerekir.
Parti Kongresi ilk toplantısını yapana kadar, kongrenin yetkilerini Kurucular Kurulu’nun belirleyeceği bir Merkez Komitesi kullanır. Partinin Genel Sekreteri, Merkez Komitesi ve Merkez Disiplin Organı üyeleri bu kurulun doğal üyeleridir.
Partinin kurucuları, ilk Parti Kongresi’nin doğal üyeleridir. Kurucular, ilk Parti Kongresi’ni, partinin tüzel kişilik kazanmasından başlayarak en geç iki yıl içinde toplarlar.
IX. MERKEZ KOMİTESİ (MK)
Merkez Komitesi, iki Parti Kongresi arasında partinin en yüksek organı olup, merkez karar organı olmasının yanında, aynı zamanda merkez yönetim kuruludur.
Merkez Komitesi’ndeki üyelerin sayısı Parti Kongresi tarafından saptanır.
Merkez Komitesi, iki Parti Kongresi arasında, bu Tüzük ve Parti Programı ile kongre kararlarına uymak koşuluyla aşağıdaki yetkileri kullanır ve görevleri yerine getirir :
a) Partiyi her türlü platformda ve diğer parti kuruluşları karşısında temsil eder,
b) Gerekli gördüğü veya bu Tüzükte belirtilen parti organlarını veya örgütlerini kurar, bu örgütler ve organlar içerisinde yapılan çalışmalardan sorumludur.
c) Bütün siyasi ve örgütsel çalışmalara önderlik eder,
ç) Bu Tüzüğün 11’nci maddesindeki amaçlar doğrultusunda, kendi önderliği ve kontrolü altında çalışacak olan Parti yayınları örgütünü kurar, Parti Yayın Kurulu üyelerini tayin eder ve Yayın Kurulu’nun çalışmalarını denetler,
d) Tüm Parti için önemli olan faaliyetleri örgütler ve yönetir, partinin bütün gücünü ortaya koyar,
e) Partinin bütçesini idare eder ve bu hususta gerekli kararları alarak uygulanmasını sağlar, bilanço ve kesin hesap defterini tutar,
f) Partiyi ilgilendiren tüm konularda kararlar alır ve uygulanmasını denetler,
g) Gerekli gördüğü takdirde, Parti işlerini düzenleyen parti yönetmelikleri yapar,
ğ) Zorlayıcı nedenlerle Parti Kongresi’nin toplanamaması halinde, partinin hukuki varlığına son vermek ve tüzük ve programı değiştirmek dışındaki bütün kararları alabilir,
h) Parti Kongresi’ne çalışmaları ve hedefleri hakkında rapor sunar,
ı) Siyasal Partiler Yasası’nın ve bu Tüzüğün diğer maddelerinin açıkça veya zımnen kendisine verdiği yetkileri kullanır ve görevleri yapar.
i)Genel Sekreteri tayin etme ve görevden alma yetkisine sahiptir.
j)Tüm seçim işlerini yürütür ve denetler, seçim politikalarını saptar, seçim bildirgelerini hazırlar, kontrol eder,
k) Partinin Cumhurbaşkanlığı adayını gösterir veya herhangi bir adayı desteklemeye karar verir
l)Hükümet kurmaya, hükümete katılmaya, hükümetten çekilmeye karar verir
Merkez Komitesi en az ayda bir kez toplanmak zorundadır. Kararlarını toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile alabilir. Her toplantı sonunda gelecek toplantının günü, yeri, saati ve gündemi tespit edilir.
MK, Genel Sekreter veya MK üye tam sayısının üçte biriyle her zaman toplantıya çağrılabilir.
MK toplantılarından en az 3 gün önce, belirlenmiş gündeme eklenecek tüm maddeler üyelere duyurulur. Toplantıya katılan üyelerin en az üçte birinin talebiyle yeni gündem maddeleri eklenerek görüşülebilir.
Bir MK üyesi, özürsüz olarak üç MK toplantısına katılmaz ise MK kararıyla görevinden alınabilir. Bu şekilde veya başka surette MK üyeliklerinde oluşan boşalmalar için MK, Kongrede aday olmuş üyelerden, aldıkları oy sırasına göre, boşalan MK üyeliklerini doldururlar.
Merkez Komitesi, kendi üyeleri arasından bir genel sekreter ve siyasi çalışmayla sorumlu siyasi büro, örgütsel çalışmadan sorumlu örgütleme bürosu, Gençlik Büro, Mali Büro ve Sosyal, Kültürel Aktiviteler ve Kadın Bürosu sorumlularını seçer. İhtiyaç duyduğu ölçüde yeni büro oluşturur ve sorumlularını MK’dan atar. Ayrıca ihtiyaç duyulan işlevler için alt komisyonlar veya şubeler oluşturabilir. Mümkün olduğu ölçüde kendi üyeleri arasından, çeşitli komisyon, alt komisyon veya şubelerin sorumlularını tayin eder.
Bölge Sekreterlerinin MK toplantılarına katılıp konuşma hakları vardır. Ama oy hakları yoktur.
X. MERKEZ DENETLEME KOMİSYONU
Parti Kongresi, Partinin mali işlerini denetlemekle yükümlü bir Merkez Denetleme Komisyonu seçer. Komisyonun üye sayısı, üçten az olmamak kaydıyla, kongre tarafından belirlenir.
Merkez Denetleme Komisyonu, seçimini takip eden on gün içinde toplanır, gerekli görürse kendine bir komyon Sekreteri seçer ve toplanma, çalışma ve karar alma yöntemine karar verir.
Merkez Denetleme Komisyonu’nun görev ve yetkileri:
a) Gerek komisyon gerekse tek tek denetçi olarak, merkez ve yerel örgütlerin gelir ve giderlerini sürekli olarak denetlemek ve sonuçları bir rapor ile Merkez Komitesi’ne bildirmek,
b) Komisyon olarak, kesin hesaplarla mali işler hakkında Merkez Komitesi’ne rapor sunmak,
c) Parti Kongresi’ne kesin hesaplar hakkında rapor sunmak.
XI. PARTİ DİSİPLİNİ
Sıkı parti disiplini, tüm parti üyelerinin ve parti örgütlerinin en yüksek görevidir. Parti kongresinin, parti merkezinin ve tüm yüksek parti organlarının kararları tam ve kesin olarak hayata geçirilmelidir. Görüş ayrılıkları olan tüm sorunlar, karara bağlanıncaya kadar, hiçbir sınırlama getirilmeksizin üyeler arasında serbestçe tartışılabilir.
Parti disiplinine aykırı hareket edenler, ilgili veya bir üst parti organı tarafından cezalandırılır ve verilen ceza, MK tarafından onaylandıktan sonra yürürlüğe girer. Disiplin cezaları ilgili organın salt çoğunluğunun oyu ile verilir. Örgütlerle ilgili olarak aşağıdaki cezalar verilebilir:
Uyarı; Uzaklaştırma; Konferans toplanıncaya kadar, uzaklaştırılan organın durumunu incelemek üzere geçici bir komitenin tayin edilmesi, örgütün feshedilmesi ve üyelerinin tekrar kaydı.
Birey üyelerle ilgili olarak aşağıdaki cezalar verilebilir:
Parti Uyarısı, Kitle Nezdinde Uyarı, Görevden Uzaklaştırma, Geçici İhraç (belirgin bir zaman için ihraç), Kesin İhraç.
Partiden bir üyenin kovulması konusu, tüzükte açık hüküm bulunmadığı hallerde bireyin bağlı bulunduğu birimin üstündeki parti komitesinin (birimin) parti örgütünün bir toplantısında önerilir. İhraç konusundaki karar, Merkez Komitesi tarafından onaylanınca yürürlüğe girer. Alınan karara karşı başvuru, partinin en yüksek organına kadar çıkarılabilir. İhraç kararı onaylanana kadar ilgili üye, parti çalışmalarından men edilir. İlke olarak, partiden ihraçlar parti basınında yayınlanmalıdır.
XII. PARTİNİN MALİ KAYNAKLARI
Partinin mali kaynakları :
a) Partiye giriş ve üyelik aidatları,
b) Siyasal Partiler Yasasına uygun olarak yapılacak özel bağışlar ve üst parti organlarının bağışları
c) Parti malvarlığından veya yatırımlarından elde dilen gelirler,
ç) Parti yayınlarının satış bedeli,
d) Parti bayrağı, flaması, rozeti ve benzeri parti işaretlerinin satışından elde edilen gelirler,
e) Parti lokallerinin işletilme gelirleri,
f) Parti piyangosu veya konser, spor yarışması, konferans, eğlence gibi faaliyetlerden sağlanan gelirler,
g) Yasaya uygun krediler ve devletçe sağlanan yardımlardır.
Partiye giriş ve üyelik aidatları üyenin gelirinin yüzde üçünden az olmamak şartıyla toplanır ve Merkez Komitesi tarafından belirlenir. Aidatların oranı Merkez Komitesi tarafından değiştirilebilir.
Yetersiz sebeple aidatlarını üç ay ödemeyen parti üyeleri partiden ihraç edilmiş gibi kabul edilirler; konuyla ilgili birimin toplantısına bilgi verilmelidir.
Parti adına tahsil edilen tüm gelirler, Merkez Komitesi tarafından bastırılmış olan makbuzlar karşılığında alınır ve her kademedeki Parti organları, aldıkları ve kullandıkları makbuzlar dolayısıyla Merkez Komitesi’ne karşı mali sorumluluk taşırlar. Sağlanan gelirin miktarı ile, gelirin sağlandığı kişinin adı, soyadı ve makbuzu düzenleyenin imzası makbuzda yer alır. Makbuzların saklama süresi beş yıldır.
XIII. GURUPLAR
İçinde en az iki üyenin bulunduğu tüm partisiz işçi ve köylü örgütleri içinde (sendikalar, kooperatifler, kültür dernekleri, spor cemiyetleri, işyeri komiteleri, işsizler komiteleri, belediyeye ait meclis, parlamentolar, kongreler, konferanslar, vs.) bir gurup, partinin etkinliğini artırmak için örgütlenmeli, ve partili olmayan çevre içinde sosyalist siyaseti hayata geçirmelidir.
Guruplar, partinin partili olmayan örgütler içindeki organlarıdır. Onlar, bağımsız değil, fakat parti komitesinin uygun yardımcı kollarıdırlar. İç işlerinde ve günlük çalışmalarında, gurup özerktir. Gurup ile komite arasında anlaşmazlık doğarsa komite gündemdeki sorunu gurubun temsilcileri ile tartışmakla mükelleftir ve gurup alınan kararlara şartsız uymak zorundadır. Karara karşı, gurup tarafından yapılacak başvuru, nihai olarak bir sonraki üst komite tarafından karara bağlanır. Başvuru görüşülürken, gurup, komitenin kararlarını uygulamakla yükümlüdür.
Gurup çalışmalarına ait tartışılan meselelerde, komite gurubun bir temsilcisini danışman olarak davet eder.
Sosyalist guruplar kendi Sekreterlerini seçerler. Bu karar ilgili parti komitesi tarafından onaylanır. Gurup Sekreterleri gurubun çalışmasından komiteye karşı sorumludur. Komite, gurubun önderliğine üyeler katmaya yetkilidir.
İleri sürülecek adaylar üzerinde, gurup ile ilgili parti komitesi fikir birliği içinde olmalıdır. Birey halindeki yoldaşların bir guruptan diğer guruba aktarılması aynı yolla yapılır.
Gurubun içinde çalıştığı organın herhangi bir sorun hakkında vereceği karar önceden bir bütün olarak gurup tarafından ya da önder kadroları tarafından tartışılmalıdır. Gurubun karar aldığı her sorun hakkında, gurubun üyeleri ilgili örgüt toplantısında konuşmalı ve bir bütün olarak oy vermelidir. Bu ilkeyi ihlal eden herhangi bir gurup üyesine disiplin cezası verilir.
XIV. ÖRGÜTLE İLGİLİ ORTAK KURALLAR
İlke olarak kongre toplantıları açıktır ancak katılan üyelerin salt çoğunluğu ile kapalı olarak da yapılabilir.
Her kademedeki Parti organları ve yardımcı kolları ve kurulları, üye kayıt defteri, karar defteri, gelen ve giden evrak defteri, gelir ve gider defteri tutar. Karar defteri, ilgili organın ve kurulun kararını tarih ve numara sırasıyla ihtiva eder. Kararlar, kararın alınmasında oylamaya katılanlar tarafından imzalanır.
Parti adına elde dilen gelirlerin nerelerden alındığı ve nerelere harcandığı, ilgili organlarca ilgili defterlere geçirilir.
Değişik kademelerdeki kongrelerde doğal üye olarak bulunan karar veya yönetim organları veya kurulları üyeleri, mensup oldukları organ veya kurulun aklanması için oy kullanamazlar.
Parti disiplin organlarında görev alanlar, Parti Kongresi, Merkez Komitesi ve yerel kuruluş organlarındaki grup üyelikleri dışında, Partinin diğer organlarında ve kurullarında görev alamazlar.
Bir parti üyesi, birden fazla disiplin organında veya birden fazla bölge komitesinde görev alamaz.
Her kademedeki Parti organları ile devamlılık arz eden yardımcı kollar kurullarına ve köy ve mahallelerdeki parti örgütlerine seçilenlerin adları soyadları, doğum yeri ve tarihleri, meslek ve sanatları ile ikametgahları, o yerin en büyük mülki amirliğine, seçim veya atanmasından başlayarak bir hafta içinde yazılı olarak bildirilir. Merkez organlarına görevlendirilenler için bu bildirim İçişleri ile görevli Bakanlığa yapılır. Bildirimi, her organ, kurul veya örgüt kendi üyeleri için yapar.
XV. TÜZÜK DEĞİŞİKLİĞİ VE FESİH
Bu Tüzüğün maddeleri, Merkez Komitesi’nin veya Genel Sekreterin veya en az onbeş üyenin yazılı önerisi ile ve Parti Kongresi’nin üçte iki çoğunluğu ile değiştirilebilir.
Parti fesih kararı, olağan veya olağanüstü Parti Kongresi’nde, hazır bulunan üyelerin üçte iki çoğunluğu ile ve gizli oyla alınır. Partinin kapandığı, genel Sekreterlik tarafından, Parti Kongresi’nce kapanma kararının alınışından itibaren yedi gün içinde İçişleri ile görevli Bakanlığa yazı ile bildirilir.
Kapanma kararının verildiği Parti Kongresi’nde, hazır bulunan üyelerin salt çoğunluğu ile, Partinin mallarının nasıl tasfiye edileceği hususu da karara bağlanır.
(Kasım 2002)